Bằng Kỹ Sư Là Gì?
Bằng kỹ sư (Bachelor of Engineering) là văn bằng trình độ đại học được cấp cho người hoàn thành chương trình đào tạo chuyên sâu đặc thù trong các lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ, kiến trúc và một số ngành đặc thù khác. Đây là một loại bằng đại học chính quy tại Việt Nam, được quy định rõ ràng trong Nghị định 99/2019/NĐ-CP của Chính phủ và Luật Giáo dục Đại học.
Bằng kỹ sư không chỉ đơn thuần chứng nhận người học đã hoàn thành chương trình đào tạo, mà còn thể hiện năng lực ứng dụng công nghệ, triển khai giải pháp kỹ thuật trong thực tiễn sản xuất và đời sống. Người sở hữu bằng kỹ sư được trang bị kiến thức chuyên môn sâu, kỹ năng thực hành tốt và khả năng giải quyết các vấn đề kỹ thuật phức tạp trong môi trường làm việc thực tế.
Đặc Điểm Của Bằng Kỹ Sư
Chương trình đào tạo kỹ sư có những đặc điểm riêng biệt so với các chương trình đại học khác:
- Tập trung vào thực hành: Chương trình đào tạo kỹ sư chú trọng vào thực hành, giải quyết vấn đề và triển khai các giải pháp kỹ thuật trong thực tiễn, không chỉ dừng lại ở lý thuyết
- Khối lượng học tập lớn: Theo quy định, chương trình đào tạo kỹ sư phải có khối lượng tối thiểu 150 tín chỉ, cao hơn so với bằng cử nhân thông thường
- Thời gian đào tạo dài hơn: Thời gian học để có bằng kỹ sư thường là 5 năm, trong khi bằng cử nhân thông thường chỉ 4 năm
- Thực tập bắt buộc: Sinh viên phải trải qua đợt thực tập tại các nhà máy, công xưởng, doanh nghiệp sản xuất để hoàn thành đồ án tốt nghiệp có nội dung liên quan đến kiến thức được học
Điều Kiện Và Quy Định Cấp Bằng Kỹ Sư
Quy Định Pháp Lý Về Bằng Kỹ Sư
Theo Điều 14 Nghị định 99/2019/NĐ-CP, bằng kỹ sư thuộc trình độ đào tạo đối với một số ngành đào tạo chuyên sâu đặc thù. Trình độ này được cấp cho người đã tốt nghiệp các chương trình đào tạo chuyên sâu đặc thù với các điều kiện sau:
- Điều kiện 1: Chương trình có khối lượng học tập từ 150 tín chỉ trở lên đối với người đã tốt nghiệp trung học phổ thông và tương đương
- Điều kiện 2: Chương trình có khối lượng học tập từ 30 tín chỉ trở lên đối với người đã tốt nghiệp trình độ đại học
- Điều kiện 3: Chương trình có khối lượng học tập từ 90 tín chỉ trở lên đối với người có trình độ tương đương Bậc 7 theo Khung trình độ quốc gia Việt Nam
Bằng Kỹ Sư Có Phải Là Bằng Đại Học Không?
Câu trả lời là có. Bằng kỹ sư hoàn toàn là bằng đại học chính quy, có giá trị tương đương với bằng cử nhân về mặt pháp lý. Theo Điều 15 Nghị định 99/2019/NĐ-CP, bằng kỹ sư được xếp vào hệ thống văn bằng giáo dục đại học, đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra bậc 6 theo Khung trình độ quốc gia Việt Nam.
Điều này có nghĩa là người sở hữu bằng kỹ sư có thể tiếp tục học lên các bậc cao hơn như thạc sĩ, tiến sĩ ở trong và ngoài nước. Đồng thời, bằng kỹ sư cũng được công nhận trong các kỳ thi tuyển công chức, viên chức và các vị trí yêu cầu trình độ đại học.
Sự Khác Biệt Giữa Bằng Kỹ Sư Và Bằng Cử Nhân
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa bằng kỹ sư và bằng cử nhân. Thực tế, đây là hai loại bằng có sự khác biệt rõ rệt về nội hàm, mục tiêu và định hướng đào tạo:
Bằng Cử Nhân
- Định nghĩa: Bằng cử nhân (Bachelor’s Degree) là văn bằng đại học cơ bản, có thể liên quan đến nhiều lĩnh vực như nghệ thuật, khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, kinh tế
- Khối lượng học tập: Dưới 150 tín chỉ
- Thời gian đào tạo: Thường là 4 năm
- Nội dung đào tạo: Tập trung vào kiến thức lý thuyết nền tảng, nghiên cứu học thuật
- Đối tượng áp dụng: Áp dụng cho hầu hết các ngành học
Bằng Kỹ Sư
- Định nghĩa: Bằng kỹ sư (Bachelor of Engineering) là văn bằng đào tạo chuyên sâu đặc thù thuộc hệ thống giáo dục đại học, chuyên về kỹ thuật và công nghệ
- Khối lượng học tập: Từ 150 tín chỉ trở lên
- Thời gian đào tạo: Thường là 5 năm
- Nội dung đào tạo: Kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và thực hành, tập trung vào ứng dụng công nghệ và giải quyết vấn đề kỹ thuật thực tế
- Đối tượng áp dụng: Chỉ áp dụng cho các ngành kỹ thuật, công nghệ, kiến trúc và một số ngành đặc thù
Điểm Khác Biệt Quan Trọng
Sự khác biệt cốt lõi nằm ở chương trình đào tạo và định hướng nghề nghiệp. Bằng cử nhân tập trung vào kiến thức nền tảng và lý thuyết, trong khi bằng kỹ sư chú trọng vào kỹ năng thực hành, năng lực ứng dụng công nghệ và khả năng triển khai giải pháp kỹ thuật trong môi trường sản xuất thực tế. Tuy nhiên, về mặt pháp lý, cả hai đều có giá trị tương đương nhau và đều là bằng đại học chính quy.
Các Ngành Kỹ Sư Phổ Biến Và Hot Nhất 2025
Năm 2025, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và nhu cầu chuyển đổi số, một số ngành kỹ sư đang trở thành điểm nóng thu hút nhân lực chất lượng cao:
1. Kỹ Sư Phần Mềm (Software Engineer)
Đây là ngành kỹ sư hot nhất hiện nay với nhu cầu tuyển dụng tăng 344% trong những năm gần đây. Kỹ sư phần mềm chịu trách nhiệm phát triển, thiết kế và bảo trì các hệ thống phần mềm, ứng dụng di động, website và các giải pháp công nghệ thông tin. Với sự bùng nổ của chuyển đổi số, AI và cloud computing, ngành này có triển vọng phát triển vượt bậc trong tương lai.
2. Kỹ Sư Trí Tuệ Nhân Tạo (AI Engineer)
Theo LinkedIn, chuyên gia trí tuệ nhân tạo đứng ở vị trí đầu tiên trong danh sách các vị trí việc làm mới, với số lượng tuyển dụng tăng 74% mỗi năm trong bốn năm qua. Sự thịnh hành của ChatGPT và các công cụ AI tạo sinh đã thúc đẩy nhu cầu về kỹ sư AI lên mức chưa từng có.
3. Kỹ Sư Công Nghệ Kỹ Thuật Điều Khiển & Tự Động Hóa
Đây là lĩnh vực quan trọng trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đóng vai trò cốt lõi trong việc phát triển các hệ thống tự động, robot, trí tuệ nhân tạo và IoT ứng dụng trong công nghiệp và đời sống. Ngành này đang phát triển mạnh mẽ nhờ sự bùng nổ của công nghiệp 4.0 và Internet vạn vật.
4. Kỹ Sư Cơ Khí (Mechanical Engineer)
Kỹ sư cơ khí làm việc với thiết kế, chế tạo và vận hành các hệ thống cơ khí, máy móc công nghiệp. Đây là ngành kỹ sư truyền thống nhưng vẫn có nhu cầu cao, đặc biệt trong các ngành công nghiệp nặng, sản xuất ô tô, hàng không vũ trụ.
5. Kỹ Sư Xây Dựng (Civil Engineer)
Kỹ sư xây dựng chịu trách nhiệm thiết kế, giám sát và quản lý các công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp như cầu đường, nhà cao tầng, đập thủy điện. Với sự phát triển mạnh mẽ của cơ sở hạ tầng tại Việt Nam, ngành này luôn có nhu cầu nhân lực ổn định.
6. Kỹ Sư Điện – Điện Tử (Electrical & Electronics Engineer)
Kỹ sư điện – điện tử làm việc với các hệ thống điện, mạch điện tử, thiết bị điện công nghiệp và các ứng dụng công nghệ điện tử. Ngành này có phạm vi ứng dụng rộng từ công nghiệp sản xuất, năng lượng đến viễn thông.
7. Kỹ Sư Công Nghệ Ô Tô
Với sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô và xu hướng xe điện, xe tự lái, kỹ sư công nghệ ô tô đang trở thành nghề có triển vọng cao. Họ chịu trách nhiệm thiết kế, chế tạo, bảo dưỡng và sửa chữa các phương tiện giao thông cơ giới.
8. Kỹ Sư Bán Dẫn & Chip
Lĩnh vực chip và chất bán dẫn đang trở thành một trong những ngành nghề siêu hot năm 2025. Với sự phát triển của công nghệ 5G, AI, IoT và các thiết bị thông minh, nhu cầu về kỹ sư bán dẫn ngày càng tăng cao.
9. Kỹ Sư Hóa Học (Chemical Engineer)
Kỹ sư hóa học ứng dụng kiến thức về hóa học để thiết kế quy trình sản xuất, phát triển sản phẩm mới trong các ngành dược phẩm, thực phẩm, hóa chất, năng lượng và môi trường.
10. Kỹ Sư Môi Trường (Environmental Engineer)
Với xu hướng phát triển bền vững và chuyển dịch năng lượng xanh, kỹ sư môi trường đang trở thành nghề có triển vọng. Họ chịu trách nhiệm thiết kế và triển khai các giải pháp bảo vệ môi trường, xử lý chất thải, quản lý tài nguyên.
Mức Lương Kỹ Sư Tại Việt Nam 2025
Mức lương của kỹ sư tại Việt Nam khá hấp dẫn và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như ngành nghề, kinh nghiệm, kỹ năng và loại hình công ty. Dưới đây là thống kê chi tiết về mức lương kỹ sư năm 2025:
Mức Lương Kỹ Sư Theo Kinh Nghiệm
- Kỹ sư mới tốt nghiệp: 8 – 12 triệu đồng/tháng
- Kỹ sư có 1-2 năm kinh nghiệm: 12 – 18 triệu đồng/tháng
- Kỹ sư có 3-5 năm kinh nghiệm: 18 – 30 triệu đồng/tháng
- Kỹ sư có trên 5 năm kinh nghiệm: 30 – 50 triệu đồng/tháng
- Kỹ sư cấp quản lý/chuyên gia: 50 – 100+ triệu đồng/tháng
Mức Lương Theo Ngành Kỹ Sư
Kỹ sư Phần mềm: Đây là ngành có mức lương cao nhất. Tại Hà Nội và TP.HCM, mức lương dao động từ 15-35 triệu đồng/tháng. Với kinh nghiệm và kỹ năng tốt, kỹ sư phần mềm có thể nhận lương từ 40-80 triệu đồng/tháng, thậm chí lên đến 100 triệu đồng/tháng ở các tập đoàn công nghệ lớn.
Kỹ sư Cơ điện tử: Mức lương trung bình từ 12-25 triệu đồng/tháng. Những người có kinh nghiệm và năng lực cao có thể nhận mức lương 36-40 triệu đồng/tháng.
Kỹ sư Sản xuất: Mức lương trung bình khoảng 14-15 triệu đồng/tháng, có thể lên đến 25-35 triệu đồng/tháng với kinh nghiệm cao.
Kỹ sư Điện – Tự động hóa: Mức lương dao động từ 8-15 triệu đồng/tháng cho người mới, có thể lên đến 20-30 triệu đồng/tháng với kinh nghiệm.
Kỹ sư Xây dựng: Mức lương trung bình từ 10-20 triệu đồng/tháng, có thể lên đến 30-50 triệu đồng/tháng cho vị trí quản lý dự án.
Mức Lương Theo Loại Hình Công Ty
- Tập đoàn công nghệ lớn: 12-18 triệu đồng/tháng (mới vào), có thể lên đến 50-100 triệu đồng/tháng với kinh nghiệm
- Công ty nước ngoài: 15-40 triệu đồng/tháng, kèm theo các phúc lợi hấp dẫn
- Công ty startup: 10-15 triệu đồng/tháng, kèm stock option hoặc thưởng KPI
- Doanh nghiệp outsource: 12-45 triệu đồng/tháng tùy vị trí
- Khu vực nhà nước: 8-20 triệu đồng/tháng (theo hệ số lương)
Mức Lương Kỹ Sư Trong Khu Vực Nhà Nước
Đối với ngạch công chức có bằng kỹ sư, áp dụng bảng lương theo quy định của Nhà nước. Với mức lương cơ sở năm 2025 là 2,34 triệu đồng, mức lương dao động từ 8-20 triệu đồng/tháng tùy vào hệ số lương và các khoản phụ cấp.
Cơ Hội Nghề Nghiệp Và Triển Vọng Phát Triển
Nhu Cầu Thị Trường Lao Động
Theo nghiên cứu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), Việt Nam đã được xếp vào top 10 quốc gia có lượng kỹ sư tốt nghiệp hàng năm lớn nhất trên thế giới, với con số ấn tượng là 100.390 kỹ sư. Con số này phản ánh nhu cầu to lớn của thị trường lao động đối với nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao.
Nhu cầu tuyển dụng kỹ sư tại Việt Nam đang tăng mạnh, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo và công nghệ ô tô. Nhiều tập đoàn đa quốc gia và doanh nghiệp công nghệ lớn đang đầu tư vào Việt Nam, tạo ra hàng ngàn việc làm cho kỹ sư với mức lương cạnh tranh.
Lộ Trình Phát Triển Nghề Nghiệp
Với bằng kỹ sư, bạn có nhiều lộ trình phát triển nghề nghiệp:
- Chuyên gia kỹ thuật: Phát triển chuyên sâu về mặt kỹ thuật, trở thành chuyên gia trong lĩnh vực chuyên môn
- Quản lý dự án: Chuyển sang vai trò quản lý, điều phối các dự án kỹ thuật lớn
- Lãnh đạo cao cấp: Có thể trở thành giám đốc kỹ thuật (CTO), giám đốc vận hành (COO)
- Học lên cao: Tiếp tục học thạc sĩ, tiến sĩ để làm nghiên cứu hoặc giảng dạy
- Khởi nghiệp: Sử dụng kiến thức kỹ thuật để khởi nghiệp trong các lĩnh vực công nghệ
Cơ Hội Làm Việc Quốc Tế
Bằng kỹ sư của Việt Nam được nhiều quốc gia công nhận, đặc biệt khi sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học uy tín có chương trình đào tạo đạt chuẩn quốc tế. Nhiều kỹ sư Việt Nam đang làm việc tại các tập đoàn công nghệ lớn như Google, Microsoft, Facebook, Amazon với mức lương từ 80.000 – 200.000 USD/năm.
Trường Đào Tạo Kỹ Sư Uy Tín Tại Việt Nam
Một số trường đại học đào tạo kỹ sư uy tín tại Việt Nam:
- Đại học Bách Khoa Hà Nội: Trường kỹ thuật hàng đầu Việt Nam, đào tạo nhiều ngành kỹ sư chất lượng cao
- Đại học Bách Khoa TP.HCM: Một trong những trường kỹ thuật uy tín nhất miền Nam
- Đại học Công nghệ – ĐHQGHN: Đào tạo các ngành công nghệ thông tin, điện tử viễn thông chất lượng cao
- Đại học Công nghệ TP.HCM (HUTECH): Chương trình đào tạo kỹ thuật hiện đại, gắn với doanh nghiệp
- Đại học Duy Tân: Có nhiều chương trình liên kết quốc tế, cơ sở vật chất hiện đại
- Đại học FPT: Đào tạo kỹ sư công nghệ thông tin theo mô hình hiện đại
Bằng Kỹ Sư Có Được Công Nhận Ở Nước Ngoài Không?
Bằng kỹ sư của Việt Nam được nhiều quốc gia công nhận, tuy nhiên mức độ công nhận phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
Điều Kiện Công Nhận Quốc Tế
- Chất lượng đào tạo: Trường đại học phải đạt chuẩn quốc tế, có chương trình đào tạo được kiểm định chất lượng
- Hiệp định song phương: Việt Nam có hiệp định công nhận văn bằng với một số quốc gia
- Chứng chỉ hành nghề: Một số nước yêu cầu kỹ sư phải thi thêm chứng chỉ hành nghề (Professional Engineer – PE)
- Chứng nhận ABET: Các chương trình đào tạo kỹ sư được chứng nhận bởi ABET (Accreditation Board for Engineering and Technology) sẽ dễ dàng được công nhận quốc tế
Các Quốc Gia Công Nhận Bằng Kỹ Sư Việt Nam
Bằng kỹ sư Việt Nam được công nhận tại các quốc gia có hiệp định song phương về giáo dục với Việt Nam, bao gồm một số nước ASEAN, các nước Liên minh châu Âu, Úc, New Zealand. Tuy nhiên, để làm việc tại các nước này, kỹ sư thường phải trải qua kỳ thi đánh giá năng lực hoặc hoàn thành các khóa học bổ sung.
Câu Hỏi Hay Gặp Về Bằng Kỹ Sư
1. Bằng kỹ sư có phải là bằng đại học không?
Có. Bằng kỹ sư là bằng đại học chính quy, có giá trị tương đương với bằng cử nhân về mặt pháp lý theo Nghị định 99/2019/NĐ-CP. Người sở hữu bằng kỹ sư có thể tiếp tục học lên thạc sĩ, tiến sĩ và tham gia các kỳ thi tuyển công chức.
2. Thời gian học để có bằng kỹ sư là bao lâu?
Thời gian đào tạo kỹ sư thường là 5 năm đối với người học sau khi tốt nghiệp THPT. Một số ngành có thể rút ngắn xuống 4,5 năm hoặc kéo dài đến 6 năm tùy theo tính chất của nghề và yêu cầu thực tập.
3. Bằng kỹ sư khác gì với bằng cử nhân kỹ thuật?
Bằng kỹ sư là chương trình đào tạo chuyên sâu đặc thù với khối lượng tối thiểu 150 tín chỉ, chú trọng thực hành và ứng dụng kỹ thuật. Bằng cử nhân kỹ thuật có khối lượng dưới 150 tín chỉ, tập trung nhiều hơn vào lý thuyết nền tảng. Tuy nhiên, về mặt pháp lý, cả hai đều có giá trị tương đương.
4. Ngành kỹ sư nào có mức lương cao nhất hiện nay?
Kỹ sư phần mềm và kỹ sư trí tuệ nhân tạo đang có mức lương cao nhất, dao động từ 15-80 triệu đồng/tháng tùy kinh nghiệm. Đặc biệt, những kỹ sư làm việc cho các tập đoàn công nghệ lớn hoặc có khả năng làm việc remote cho công ty nước ngoài có thể nhận lương trên 100 triệu đồng/tháng.
5. Sau khi có bằng kỹ sư, có thể học tiếp lên thạc sĩ được không?
Hoàn toàn có thể. Bằng kỹ sư là bằng đại học chính quy, đáp ứng yêu cầu để học lên thạc sĩ và tiến sĩ ở cả trong và ngoài nước. Nhiều kỹ sư sau khi có kinh nghiệm làm việc đã tiếp tục học lên các bậc cao hơn để nâng cao trình độ chuyên môn.
6. Có cần phải có chứng chỉ hành nghề khi có bằng kỹ sư không?
Tùy vào ngành nghề cụ thể. Một số ngành như xây dựng, điện, hóa chất yêu cầu kỹ sư phải có chứng chỉ hành nghề để được phép thực hiện một số công việc chuyên môn nhất định. Chứng chỉ hành nghề thường được cấp sau khi thi đạt yêu cầu và có đủ số năm kinh nghiệm theo quy định.
7. Kỹ sư mới ra trường nên làm gì để tăng cơ hội việc làm?
Kỹ sư mới ra trường nên tập trung vào: (1) Tích lũy kinh nghiệm thực tế qua thực tập hoặc làm dự án; (2) Học thêm các kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm; (3) Cập nhật kiến thức công nghệ mới; (4) Xây dựng portfolio và mạng lưới quan hệ nghề nghiệp; (5) Học thêm ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh chuyên ngành.
Nguồn Tham Khảo
- Thư viện Pháp luật – Bằng cử nhân và kỹ sư khác nhau như thế nào?
- CareerLink – Bằng Kỹ Sư Và Bằng Cử Nhân Kỹ Thuật Khác Nhau Thế Nào
- TNUT – Bằng kỹ sư là gì? Những điều sinh viên cần nên biết?
- PTIT – Tìm hiểu sơ lược về bằng kỹ sư ở Việt nam hiện nay
- ViecLam UET – Lương kỹ sư phần mềm 2025
- VietnamWorks – Mức lương công nghệ thông tin 2025
- EAUT – Top 5 ngành kỹ thuật hot nhất 2025
- Thư viện Pháp luật – Theo quy định pháp luật bằng kỹ sư được cấp khi nào?
Lời Kết
Bằng kỹ sư không chỉ là tấm bằng đại học có giá trị về mặt pháp lý mà còn là chìa khóa mở ra vô vàn cơ hội nghề nghiệp với mức thu nhập hấp dẫn trong thời đại công nghiệp 4.0. Với thời gian đào tạo 5 năm, khối lượng học tập từ 150 tín chỉ trở lên và chương trình chú trọng thực hành, bằng kỹ sư trang bị cho người học không chỉ kiến thức chuyên sâu mà còn kỹ năng ứng dụng công nghệ vào thực tiễn sản xuất.
Năm 2025, các ngành kỹ sư như Phần mềm, Trí tuệ nhân tạo, Tự động hóa, Bán dẫn và Công nghệ Ô tô đang có nhu cầu tuyển dụng cao với mức lương cạnh tranh từ 15-80 triệu đồng/tháng, thậm chí lên đến 100 triệu đồng/tháng cho những vị trí chuyên gia. Việt Nam đang trong top 10 quốc gia có lượng kỹ sư tốt nghiệp hàng năm lớn nhất thế giới, phản ánh nhu cầu to lớn của thị trường đối với nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao. Nếu bạn đam mê công nghệ, yêu thích giải quyết vấn đề và muốn có một sự nghiệp phát triển bền vững, bằng kỹ sư chính là lựa chọn đáng cân nhắc trong hành trình chinh phục ước mơ của bạn.
